ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ 56 ਭੋਗ ਭੇਟ ਕਾਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਿਥੋਂ ਹੋਈ !

ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ …

ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਭਗਤ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮੰਦਰ ਸਜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ 56 ਭੋਗ ਭੇਟ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਇਕ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ।ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਛਪਣ ਭੋਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

56 ਭੋਗ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਂ ਯਸ਼ੋਦਾ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਦਿਨ ਵਿਚ ਅੱਠ ਵਾਰ ਯਾਨੀ ਅੱਠ ਪਹਿਰ ਭੋਜਨ ਦਿੰਦੀ ਸੀ। ਇਕ ਵਾਰ, ਜਦੋਂ ਇੰਦਰ ਨੇ ਬ੍ਰਜਵਾਸੀ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਬਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਬ੍ਰਜਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਗੋਵਰਧਨ ਪਹਾੜ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਉਂਗਲ’ ਤੇ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਗੋਵਰਧਨ ਪਹਾੜ ਨੂੰ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਉਂਗਲ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਬ੍ਰਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ, ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਗੋਵਰਧਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪਨਾਹ ਲਈ। ਸੱਤ ਦਿਨ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਬਾਰਸ਼ ਖਤਮ ਹੋਈ, ਉਹ ਸਾਰੇ ਗੋਵਰਧਨ ਦੀ ਸ਼ਰਨ (ਨੀਚੇ ) ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ।

ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ, ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਗੋਵਰਧਨ ਪਹਾੜ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਉਂਗਲ ‘ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਖਾਧੇ-ਪੀਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਿਨ ਵਿਚ ਅੱਠ ਵਾਰ ਖਾਂਦੇ ਸਨ। ਮਾਂ ਯਸ਼ੋਦਾ ਅਤੇ ਸਭ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਲਈ ਅੱਠ ਘੰਟੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ 56 ਭੋਗ ਬਣਾਏ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ 56 ਭੋਗ ਭੇਟ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।

ਛਪਣ ਭੋਗ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 56 ਭੋਗ ਵਿਚ ਮੱਖਣ, ਮਿਸ਼ਰੀ, ਖੀਰ, ਬਦਾਮ – ਦੁੱਧ, ਟਿੱਕੀ, ਕਾਜੂ, ਬਦਾਮ, ਪਿਸਤਾ, ਰਸਗੁੱਲਾ, ਜਲੇਬੀ, ਲੱਡੂ, ਰਬੜੀ, ਮਥਰੀ, ਮਾਲਪੂਆ, ਮੋਹਨਭੋਗ, ਚਟਨੀ, ਮੂੰਗੀ ਦਾਲ ਹਲਵਾ, ਪਕੌੜੇ , ਖਿਚੜੀ, ਬੈਂਗਨ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ, ਪੂਰੀ, ਜੈਮ, ਸਾਗ, ਦਹੀ, ਚਾਵਲ, ਇਲਾਇਚੀ, ਦਾਲ, ਕੜ੍ਹੀ, ਘੇਵਰ, ਚਿੱਲਾ, ਪਾਪੜ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕੁਝ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ 20 ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਠਾਈਆਂ, 16 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸਨੈਕਸ ਅਤੇ 20 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਫਲ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।